Voordat er bewerkingen worden ingevoerd zal eerst worden ingegaan op het aanmaken of wijzigen van bewerkingen in de tabel ‘bewerkingen’ Selecteer hiervoor onder tabellen de optie bewerkingen. Een nieuw venster verschijnt.

Naast de standaard buttons zijn hier ook de buttons voor de volgorde en bewerkingslijsten te zien. De bewerkingen zijn onderverdeeld in verschillende tabbladen om het overzichtelijk te houden.

De volgorde van de bewerkingen is van belang voor het uiteindelijke resultaat. Bijvoorbeeld dient winst over het materiaal in volgorde na bijvoorbeeld kop- en voetplaten te komen anders worden deze niet meegenomen in het winstpercentage. Verder kan bijvoorbeeld thermisch verzinken na kop- en voetplaten worden gezet, zodat ook het percentage van de kop- en voetplaten waarmee het gewicht van het staal wordt opgehoogd wordt meegenomen bij de bewerking thermisch verzinken.

LET OP!!
Na het aanmaken van een nieuwe bewerking ook de volgorde checken of deze nog klopt!

Met bewerkingslijsten kunnen lijsten aangemaakt worden welke meerdere bewerkingen tijdens het calculeren toegevoegd kunnen worden aan de calculatie. Klik op de button om het venster te openen. Geef daar een rechtermuis klik in het meest linker venster. Kies vervolgens "Nieuwe lijst". Voer de naam van de lijst in, en klik OK. De nieuwe lijst bevindt zich in het linker deel. Door nu uit het meest rechterdeel de bewerkingen naar het middenstuk te slepen kan de lijst worden aangemaakt. Het rechterdeel bevat alle bestaande bewerkingen, het midden deel bevat de bewerkingen die bij de lijst horen.

De lijsten kunnen in de calculatie worden opgeroepen door middel van een rechtermuisklik op het bewerkingen tabblad. Kies voor bewerkingslijsten en klik de gewenste lijst aan. De bijbehorende bewerkingen worden toegevoegd.

Het aanmaken en wijzigen van bewerkingen gaat in een scherm met dezelfde opbouw als op de onderstaande voorbeelden staat afgebeeld. Er worden 2 voorbeelden behandeld. Een voorbeeld van een bewerking welke niet een percentage van een kostensoort betreft, maar via de eenheid teruggrijpt op de materiaalregels en een voorbeeld dat een percentage over een aantal kostensoorten betreft.

Met de vinkjes onder bewerking zichtbaar kan aangegeven worden waar de bewerking zichtbaar moet zijn. Bijvoorbeeld kop & voetplaten hoeft niet zichtbaar te zijn in project beheer voor de uren registratie. In dat geval vink alleen Calculatie aan. Een bewerking zoals Werkplaats uren kan in alle modules terug komen. Het kan meegenomen worden in de calculatie, er worden uren op geboekt, en de uren kunnen eventueel nog in de capaciteitsplanning terug komen.

De opties ‘Bewerking automatisch terug laten komen bij calculatie & Standaard bewerking  automatisch terug laten komen bij calculatie’ dienen ertoe om aan te geven wat voor bewerkingen standaard aangemaakt moeten worden bij het maken van een nieuwe calculatie. ‘Bewerking automatisch terug laten komen bij calculatie betreft de algemene bewerkingen die gelden voor een compleet subproject of element. Dit wordt verderop uitgelegd. ‘Standaard bew. Automatisch terug laten komen bij calculatie’ genereert een kolom op het materiaal tabblad waar per regel een bewerking opgegeven kan worden.

Bij de velden commercieel en kostprijs tarief kunnen de tarieven voor de bewerking worden ingegeven. De overige velden worden besproken aan de hand van voorbeelden.

Hiernaast staat een voorbeeld van de bewerking Stralen en Menie. Bij het nieuw aanmaken van een bewerking dient een

ID-nr ingegeven te worden dat nog niet gebruikt is. Dit wordt alleen intern door het programma gebruikt. Vervolgens word de omschrijving van de bewerking ingegeven. Bij Eh.1 dient de eenheid waarin de bewerking wordt gerekend te worden opgegeven. Deze eenheid bepaald welke parameter wordt opgehaald van de materiaal regels bijvoorbeeld de KG’s of de M2’s etc. Hier heeft men de keuze uit een aantal verschillende eenheden.

De meeste eenheden spreken voor zich. Zo staat bijvoorbeeld ST voor stuks staat. De eenheid ‘+’ betekent dat er niet met een bepaalde eenheid wordt gerekend maar dat alleen een absoluut totaalbedrag ingevuld hoeft te worden. Bijvoorbeeld voor transportkosten een éénmalig bedrag van
€ 2000,-. In het voorbeeld links is de eerste eenheid M2 zodat het totaal m2  van het tabblad ‘Materialen’ zal worden opgehaald en vermenigvuldigd met het tarief. Zoals in het bovenstaande voorbeeld zullen de m2's van artikelen die behoren tot de kostensoort staal worden opgehaald.

Vervolgens dient de in het onderste venster de kostensoort te worden opgegeven waarop de eerste eenheid, in dit geval 100kg, betrekking heeft (d.m.v. de insert toets  1e regel aanmaken). Dat betreft hier de kostensoort staal. Men zou eventueel ook nog de kostensoorten RVS en alu kunnen toevoegen wanneer deze ook onder de stralen en menie dienen te vallen. Deze kostensoorten zijn gedefinieerd in de tabel kostensoorten. Elke bewerking wordt over één of meerdere kostensoorten berekend. In de tabel ‘Artikelgroepen’ is gedefinieerd welke artikelgroep tot welke kostensoort behoort. Vervolgens wordt de bewerking aan één bepaalde kostensoort toegekend Deze toekenning kan in een later stadium ook worden gebruikt voor de nacalculatie per kostensoort. Ook kan de kostensoort waaraan is toegekend nog weer worden aangeroepen bij een bewerking die in volgorde later komt. Dit is bijvoorbeeld het geval met de bewerking kop- en voetplaten zoals hieronder te zien.

De bewerking kop- en voetplaten is gedefinieerd als een percentage (hierop wordt in het tweede voorbeeld uitgebreider ingegaan) van de kostensoort staal. Vervolgens wordt dit percentage ook weer aan de kostensoort staal toegekend. Hierdoor kan bij bewerkingen die in volgorde later voorkomen en die ook weer de kostensoort staal aanroepen, de eerste eenheid waarin de betreffende bewerking is gedefinieerd, opgehoogd worden met het percentage dat bij kop- en voetplaten is opgegeven. Bij ‘calculatie eenheden’ kan worden aangevinkt welke eenheden moeten worden opgehoogd voor de betreffende kostensoort, in dit geval ‘staal’. In het voorbeeld van kop en voetplaten zijn hier de eenheden M2 en KG aangevinkt. Op deze manier kan worden ingesteld dat b.v. de bewerking thermisch verzinken wordt berekend over het met het percentage kop- en voetplaten opgehoogde aantal kilo’s van de kostensoort staal. Voor de bewerking stralen en menie wordt het betreffende aantal m2 opgehoogd. Onder het kopje tarieven kan zowel een commercieel als een kostprijstarief worden ingevuld. Hiermee kan achteraf bij bijvoorbeeld het aanscherpen van de calculatie direct beoordeeld worden hoe groot de marges op de bewerkingen zijn. Wanneer met een norm gerekend dient te worden kan vervolgens de bijbehorende tweede eenheid, hierboven bijvoorbeeld ‘liter’ en het normbedrag, in dit geval 3 invullen zodat de norm voor menie gedefinieerd is met 3 M2/liter waaraan vervolgens weer een tarief kan worden gehangen van bijvoorbeeld € 5,-  per liter. Als men in dit geval niet met een norm wil rekenen kan de tweede eenheid en het normgetal blanco worden gelaten. In dat geval worden dus alleen de M2 overgehaald van het materiaal tabblad waaraan dan gelijk een tarief wordt gekoppeld van bijvoorbeeld 1,70 €/M2. Voorbeeld opbouw van bewerkingen in relatie tot de kostensoorten:

Hieronder volgt het tweede voorbeeld van een bewerking die wordt berekend als een percentage van bepaalde kostensoorten.

Te zien is dat voor de bewerking winst bij de eerste eenheid voor % is gekozen, aangezien de winstmarge meestal wordt uitgedrukt in een percentage van de berekende som. Achter de eenheid kan een percentage getal in dit geval 7 worden ingevuld. Verder zien we dat in het onderste gedeelte van het venster weer een aantal regels zijn aangemaakt. Dit gaat net als op de tabbladen Materialen en Bewerkingen met de insert toets. Wanneer een nieuwe regel is aangemaakt kan in de eerste kolom kostensoort op het pijltje rechts in het eerste veld worden geklikt.

In de eerste kolom kiest men de kostensoort(en) waarover men een percentage wil berekenen en vervolgens aan een andere kostensoort in dit geval ‘Winst’ in de derde kolom wil toekennen. Dus in het voorgaande voorbeeld is er 7% winstopslag berekend over de kostensoorten Staal, RVS, ALU, Bouten en Moeren, Conserveringen, Uitbestede Werken. Zoals voorgaand al beschreven kunnen er al bewerkingen zijn toegekend aan een bepaalde kostensoort. Zo zijn aan de kostensoort ‘Staal’ bijvoorbeeld een percentage kop- en voetplaten en afval materiaal toegekend. Dit moet men dus goed in de gaten houden wanneer er vervolgens een percentage winst over deze kostensoort wordt berekend. Zagen, stralen en lasverven worden weggeschreven naar de kostensoort toeslagen. (standaard kostensoortnr. 98) Wanneer alle gewenste Bewerkingen zijn aangemaakt of aangepast kan worden gestart met de eigenlijke invoer van deze bewerkingen in de calculatie.

Hieronder is nog eens het invoerscherm van het materiaal tabblad afgebeeld. Daaronder staat het bewerkingen tabblad van hetzelfde project. Hier zien we dat voor de bewerking stralen en menie het aantal M2 is overgehaald

De eerste regel wordt automatisch aangemaakt, nieuwe regels kunnen door middel van de insert toets aangemaakt worden. Voor de kolom volgorde kan enter gegeven worden, deze wordt automatisch ingevuld wanneer een bewerking wordt gekozen in de tweede kolom. Om een bewerking in te voeren in de tweede kolom kan men op het pijltje rechts in het veld klikken en een lijst met bewerkingen oproepen.

Ook is het mogelijk de naam van de bewerking in te typen, wanneer men dan bijvoorbeeld een ‘a’ intypt komt het programma al automatisch met ‘Afval Materiaal’. Wanneer een bewerking per kg / 100kg / ton / m1/ m2 / m3 / st of per 100 st is gedefinieerd wordt de betreffende waarde van het materiaal tabblad automatisch overgehaald. Deze waarde komt dan in de kolom ‘Aantal’ te staan. In deze kolom kan men zelf ook niets invullen, de waardes worden wanneer van toepassing automatisch overgehaald.

Wordt een bewerking gekozen die gedefinieerd is in een eenheid die niet overgehaald kan worden dan dient in de kolom ‘Gebruikersaantal’ een waarde te worden ingevuld. Ook kan men hier bij bewerkingen waarvoor het aantal wel wordt overgehaald, toch zelf een ander aantal vastleggen en daarmee het automatisch opgehaalde aantal ‘overrulen’ dat dan ook verdwijnt. Haalt men in het laatste geval het gebruikersaantal weer weg, dan verschijnt het automatisch overgehaalde aantal weer. In

de volgende kolom ‘Unit1’ komt de eerste eenheid te staan die is vastgelegd in de tabel bewerkingen. Vervolgens verschijnt in de kolom ‘Unit2’ de tweede eenheid die in bovengenoemde tabel is gedefinieerd. Wanneer voor betreffende bewerking ook nog een normwaarde is vastgelegd dan wordt deze automatisch opgehaald in de kolom norm, anders dient men hier zelf een getal in te vullen.

Het is natuurlijk ook mogelijk om zonder tweede eenheid en norm de bewerking in te voeren, zoals bijvoorbeeld bij kop- en voetplaten. Zo zou men bijvoorbeeld voor menie een bepaald tarief per m2 mee kunnen geven waardoor alleen de eerste eenheid van belang is.

Het tarief spreekt eigenlijk voor zich, wanneer geen tweede eenheid en norm is ingevuld ontstaat het uiteindelijke bedrag uit een vermenigvuldiging van het aantal (eerste)eenheden met het tarief voor deze eenheid. In het geval dat met een tweede eenheid en een norm wordt gewerkt ontstaat het bedrag uit [het aantal van de eerste eenheid gedeeld door de norm] vermenigvuldigd met [het tarief van de tweede eenheid].

Samenvattend nog enige opmerkingen aangaande de berekening van de bewerkingen:

Bewerkings Prijslijsten

Het is ook mogelijk om met verschillende tarieven te werken voor bewerkingen. Hiervoor zijn zogenaamde bewerkings prijslijsten aan te maken. Om een nieuwe prijslijst aan te maken gaat men naar Tabellen -> Prijs/Korting tabellen -> Prijslijst bewerkingen. Het 1e veld is reeds gevuld. Dit betreft de tarieven van de bestaande bewerkingen. Deze dient als basis voor de nieuwe prijslijst. Het 2e veld is bedoeld voor de omschrijving/naam van de nieuwe prijslijst. Nadat dit is gedaan klik op OK. Een kopie van de huidige tarieven is gemaakt. De nieuwe prijslijst is te selecteren in het bewerkingen menu.